پەنگاوەو سیروانی

پەنگاوەو سیروانی:

 ئاوەختی کە ئاوگیرو دەربەندیخانی ساڵەو 1961 زاینی  وەش کریا سەرو ڕۆخانەو سیروانیەوە، پەنگاوەکەش گێڵاوە دلێ دەشتەو شارەزوری هەزاران هکتارێ زەمینش نغرۆ ئاوێ کەرد، وەهارێنە ئی ئاوێ مێوە دلێ پەنگاوەکەی و هەتا پایزێ وردەوردەی وەرش مداوە پەنگاوەکە هاڵی بۆوە،کارایێش سەرمێ یەک دڵؤپە ئاویش دلێ شارەزورینە مەمەنۆ،زەمینەکێ گناوە بەرو چننەها جۆری کشتوکیارش دلێنە کەرا، هەرپاسە چەولایچەو پەنگاوەو ئاوەکێ گێڵۆوە هەتا پەشتەو دەگاو  (کەوتەی) وەرانوەرو ناوچەو تاوگۆزی،نزیکو ڕۆخانەو لێڵەی و زمکانی، ئاوگیرو دەربەدنیخانی وەرمداوە ملۆ گەرمیانو  زەمینەکاو دەورووەریش ئاوداری کەرۆ ، ھەتا کەلارو جەلەولاو ،قزرابات و باقوبە تا نزیکو خالصی ملۆوە سەر رۆخانەو دیجلەی، چی وارۆ پەنەش ماچا (ڕۆخانەو سیروانی یام ڕۆخانەو دیالەی ).  کەشەکاو هەورامانیوە بڎیە پەنگاوە و سیروانی زەریف پێویۆ ساراو دەشتەو شارەزورینە ، چی بابەتەنە گەرەکما نامێ ئا ڕۆخانەو  سەرچەمەو ئاوا باس کەرو هەکە مجیا دلی ئاوگیرو دەربەندیخانی و پەنگاوەو سیروانی، جەدیمو هەورامانی و شارەزوریوە.

1-       چەمەو  زەڵمی:

ئاوەو سەرچەمەو زەڵمی یۆن جە سەرچەمە ئاویە نامیەکاو ھەورامانی ، ئاوێ سازگارە و فێنکەش ھەنە ، وەرکەوتو دەگاو زەڵمی چیرو بانەو سورەسێنە مزیۆوە دلێ کەمەرو سەختێوەنە، بانەو سوورە سێ پاڵشدان  کەشو مڵۆوەردێ ،لوتەو دالانی و کەشو ڕنگینێوە، و  پێسەو تافو قەڵوەزی مێرە وار پەی دلێ دەرەی،چەمەو زەڵمی ئاوێ ھەمیشەیەنە و وشک نمەکەرۆ وەلێ ھەر ساڵی وشکەو کەم وارانی بۆ کەم کەرۆ، ئاوەو چەمەو زەڵمی لای سەریوە ئاوەو ھاناوەکاو دەرەو کەڕەجاڵێش تێکەڵ بانە،وارو دەگیوە ئاوە ھاناوەکا وشکەناوێ، سەرەو چێڕ ملۆ وەردەمو دەگاو ئەحمەدوای و ناوباخنیرە ،تا یاوۆ دلێ ناحیەو خورماڵی، ساراو دەشتەو شارەزور بڕۆ ملۆ ھەتا مجیۆ دلێ ئاو بەندو دەربەندیخانی، ئاوە و وەرپەنگو دەربەندیخانی گێڵۆوە پەی دلێ تەختو شارەزوری و پنەش ماچا وەرپەنگو سیروانی  (دەریاچەو سیروانی).

چەمەو زەڵمی وەڵێ ئانەی بلۆ دلێ خورماڵی دەرە(ڕۆخانە) و خەندەقیش مجیۆنە، ئی ڕۆخانە وەھار و  زمسانەنە ھەنو ئاوەو وارانو وەروینە تاویۆوە جە ھەورامانەو مێ ، دەرەو سەرگەتێ جە کویسانەکاو ھەورامانیوە  شەڵواندڕ و دەرو مەڕیوە ئاوەو وارانی مێ پەنەش ماچا دەرو سەرگەتێ ھەتا سنورو دەگا کێشا،نزیکو گوڵپی گنۆوە پەنەش ماچمێ ( دەرەو بەرەومەڕا) ڕۆخانەو بەرەو مەرا یام (دەروبەرمەرای ) پێچکەرۆوە دەورو بانەو بەرمەڕایرە  ملۆ تا ئاوای ڕۆسەم بەگی، چاگەو ترازیۆ پەنەش ماچا ڕۆخانەو خەندەقی تا مجیۆ دلێ زەڵمی سەرەتاو شارو خورماڵینە،دلێ خورماڵێنە  چەمەو ئاوەو گەنجانیش تێکەڵ بۆ (ئاوەو گەنجانێ چەمیوە گەورەو سازگارا ،ئاوەو شارو خورماڵی مڎۆ ھەرگیز وشک نمەکەرۆ ) ،سەد مەترێ ملی وارتەر  ئاوەو (گەڕاوەو خورمالێش مجیۆنە) ئاوێنە گۆگردەش چنەنە و پەی لابەردە جۆرەھا دەردێ پۆسی کەڵکش چنە ھۆرگێرا، چەولاتەرۆ ئیپەڕو دەگاو شیرە مەرێوە  چەمێ ئاوێ ھەن کە زەمینەکا وەردەمیش ئاوداری کەرۆ ،زیادەکێش ملۆوە سەرو ڕۆخانەو  زەڵمی،   ڕۆخانەو زەڵمی ملو ڕێ گێڕۆ  سەرەوچێر ئەودیمو تەپوچەقەلاوایرە تا جادەو ھەڵبجەیو سەیسادەقی دلێراسەو دەشتەو شارەزورینە بڕۆ ملۆ نزیکو دەگاو قەدەفەرینە تەختو شارەزورینە یاوۆ  بە وەرپەنگو سیروانی.

2 - دەرەو بیاری: دەرو بیاروێ یام ڕۆخانەو بیاری وەرواوە و دەرەوھانەگەرمڵەی و کەیمنەو بیرواسیو کویسانەکا  نوەیجەڕیو ھەیاتیو تەتەی یاگەکاتەرو ئاکەشیە تاویاوە مەیارە وار تا گردو باخەکاو دەرەو بیاری ئاوداری کەرۆ پنەش ماچا دەرەو بیارێ ،چەودیمیچ پنەش ماچا دەرو ھانە گەرمڵەی، ھەتا دەگاو خارگێلانی دەرەو بیاری مێ دماو ئانەی ملۆ سەرەوچیر وارو دەگاو خارگێڵانیوە پەنەش ماچا دەرەو خڕی ،ملۆ شارەزور بەینو دەگاو  گۆمەلارێ و خێلو حەمەیرە، چن دەگێوە شارەزوری بڕۆ ھەتا جە جادەو قیرەو ھەڵەبجەیو سەیسادەقی  بڕۆ ملۆ  تا یاوۆ پەنگاوەو سیروانی دلێراسەو دەشتەو شارەزوریەنە، یانی تێکەڵو ئاوەو ڕۆخانەو زەڵمی نمەبۆ.

3 - چەمەو ڕیشینێ: ڕیشێن دەگێوەنە وارو ئامورەی بنارو دەشتەو شارەزورینەو دامنەو کەشکاو ھەورامنیوە، ئی ڕۆخانە سەرەو چیر ملۆ جادەو قیرێ بڕۆ دلی دەگاو گردە نازێنەو و ملۆ نزیکو دەگاو قەدەفەری وارو ڕۆخانەو زەڵمیوە مجیۆ (وەرپەنگو سیروانی) .

4 - ڕۆخانەو "چەمی چەقان" : ئی ڕۆخانە واراناوە و  وەرواوەو  وەھارو زمسانو کەشوو سورێنی و نزیکو دەگاو جیومەرسیوە سەرچەمە گێرو  مێرە وارو  شانەدەرینەو دلێ سەیسادەقیرە ملۆ دەشتەو شارەزوری هەرپاسە  ڕۆخانەو حەساریچ چەنی چەمو چەقانی پێوەرە تێکەڵێ با  ،بەین ڕۆخانەو زەڵمی و تانجەرۆینە مجیۆنە وەرپەنگو سیروانی.

5 – سەرچمەو ئاوەو (سەراو و سبحان ئاغای ) ،گنۆ ئەودیمو سەیسادەقی، پەشتەو دەگاو  سەراوی ،دماو ئاوداری  دلێ دەشتەو شارەزورینە ،ئاوە زیادەکێش وارو سەیسادەقینە ملۆنە دلێ پەنگاوەو سیروانی.

 6 - سەرچەمەو ئاڵانقۆزی جەدەگاو کانی پانکەی،دماو ئاوداری زەمینەکاو وەردەمیش،زیادەکێش لاو دەگاو تەپی کەرمیرە  مجیۆ پەنگاوە و سیروانی.

7 - ڕۆخانەو تانجەرۆی:ئی ڕۆخانە  جە سەرچەمەو ئاوە سەرچناری و چن دەراوێ وەھارە ئاوی ئەودیمو سلێمانیوە مەیا چنی چن ھاناو دەرەواێ تەری وەرنیشتو سلێمانیوە یۆ گێراو  ڕوەو وەرکەوتو سلێمانی مەیا پەی دەشتەو شارەزوری و مجیا دلێ پەنگاوە سیروانی.             8- چەمەو بویسان سوری: دلێ دەگاوبویسان سورینە  (بەینو شارو عەربەتێ و زەڕاینی )، دووێ سەرچەمێ ئاوی فرێ هەنی  ئاوداری زەمیەنکاو  وەردەمو وێشا کەراو زیادەکێچش ملۆنە دلێ ئاوە تانجەرۆی و مجیۆ پەنگاوەو سیروانی، ئیسا ئاوە بویسانسوری بە لولەکەشی ئاوەو واردەو خۆڵکو قەزاو شارەزوری ناحیەو زەراینی  مڎۆ، دەگوا بویسان سوری دەگێوەنە شۆنەمای کۆنو دێرینش چنە وێزیانەو.

د.ناجح گوڵپی  1/9/2017 ھەورامان یەکەم ڕۆ جەژنەو قوربانی