دەگاو نەروۍ

دەگاو نەروێ  جە هەورامانو لهۊنی سەربە  ڕاوەبەری  شارەدەگاو نەوسودێ  و شارو پاوەینە، پانزە کیلۆمەترۍ دوورەنە جە نەوسوڎێوە، کەشو شەمشی و ملەھەندوی گنا لای سەریش (سەرنیشت)، دەگاو نەیسانەی و ڕۆخانەو سیروانی گنا پاینشەو (پانیشت)، دەگاو شەڕەکانی و شارو نۆتشەی گنا وەرکەوتشەو، نەوسودەو وەزڵیە کەوتێنێ وەرنیشت و دەگاو نەروێوە.

ژمارەو ئەرەنیشتەکاو دەگێ زیاتەر جە ھەزار کەسێ با، بە باخداری سەرقالێنێ، بازیوەیچشا ئیدارەکاو حکومەتینە ھەرمانە بەراڕاوە، دەگاو نەروێ پێسەو گردو دەگا کا ھەورامانی ساحیب وەلێنیوە تاریخینە، خۆڵکێوە خاسو قانع ومیھرەبانش ھەن، سەروەختو جەنگو ئیراقو ئیرانینە و وەرو باری سیاسی و جەنگی   جە ساڵەو 1368 ،دماو سالێ  جە جەنگی ،دەگا چۊلە بیەو بارشا کەرد لوێ شارو پاوەی نیشتەجا بیێ، وەلێم دماو یەرێ ساڵا گێڵیوە سەرو ماڵو مڵکو وێشا و دەگاکیشا بە شێوازی تازەو زەریف سەرنەوایۆ ئاوەدانە کەردەو.

یۆ ج ەسیما دیارەکا دەگاو نەروێ تەکیێوەن  چا دەگێنە کە شیخ نەعمەتو نەروێ ئاوا کەردەنەو  یۆبیەن جە مریڎەکا  شێخ محەمەد عزیزو نەجاری ، یانی زیاد جە 120 ساڵێ چیوەڵتەر  تەکیەو نەروێ  شیخ نەعمەتی وەش کەردەن، دماو مەردەی شیخ نەعمەتی برازاکەش "خەلیفە عەبدولغەفورو نەروێ" مەرقەدەکەش زیاتەر گەورەو ئاوەدانکەردەنەو چننەھا  مریڎێش پەروەردە کەردیێنێ.

خەلیفە عبدالغفور مریڎو شیخ عبدولقادرو نەجاری بێ، ئیدارێوە پتەو ڕێکو پێکش نیابێرە پەی تەکیەکەیش، فرەو خۆڵکو ھەورامانو لھۆنی "ئیدەسو ڕۆخانەو سیراوانی" مریڎ و دەرویش ئادیشا بێ، مڕیڎو دەروێشەکێش بە کشتو کیارو باخداریوە خجڵێ  کەردینێ، سەمەرەکەیچ پەی وێشاو تەکیەی بێ.

تەکیەو خەلیفە عبدلغەفوری  فروان بی و تەکیەی تەرش جە دەگاو شەڕەکانی و شێخانی و ھانەگەرمڵەی نیارە، دماو وەفاتو خەلیفە عەبدولغەفوری کوڕەکەش مەلا محمەمەد بی بە یاگەدارش، ئیسایچ دماو ویەردەو زیاتەر جەیەک قەرنی ھەڵاێ تەکیەو نەروێ مەنەنو ھەرمانو کارو وێش بەرۆ راوە، مەلا محمەد کەسیوە  ئایندارو ڕوو وەش وکەم نەفس بۍ،ئەھلو کەیفو زەوقی بۍ، خەریکو کشتو کیارو باخدارینو خەرجو تەکیە ی پی جۆرە بەرمارۊ، وەلێ داخەم مەشۆ ئیسا مەلا محمەد یاگێنە کەوتەن و نمەتاوۆ ھەرمانو کار بەرۆ راوە.

ئی بابەتە ساڵەو 1389  بە فارسی نویسیان جەلاو ئیبراھیم شەمس ( شش ساڵێ جیوەڵتەر)

د.ناجح گوڵپی کەردەن بە ھەورامی  14/8/2017