یادو
کیمیاوارانو دەگاو "زەردە"ی
ویسونۆساڵۍ چیوەڵتەر ڕۆ 31
وپوشپەڕو 1367 ی (22/7/1988 ) زاینی، دەگاو زەردەی جە ناوچەو ڕێژاو و داڵاھۆی سەر
بە شارسانو سەرپێڵ زەهاوی کەوتە وەرو بۆموارانو شیمیایی جەلاو باڵەفڕە جەنگیەکا ڕژیمو سەدامیوە.
جە دمایین ڕوەکا
کۆتایی ئامایی جەنگو هەشت ساڵەو عیراقو
ئێرانینە سەحبانێ زوو باڵە فڕەکێ ڕژیم و سەدامی بە بۆمبی کیمیایی دەگاو زەردەیشا بۆمب وارانە
کەردە، و 275 کەسێ مەدەنی و بێ تاوانیشا شەھیدێ کەردێ و 1146 کەسێ کیمیایشا وەرکەوت و بریندارێ بیێ.
ئاشکران ھەورگەو چەکی کیمیایی بە پاو جۆرو شیمیایەکەی
مەنۆوە پەی چندەھا ساڵا، ڕژیم فرەتەر
شیمیایی خەردەلی شانێ چا
سەردەمەنە، چون ئی جۆرە کاریگەری درێژ ماوەش ھەن سەرو تەندروستی بەشەری و ژیوگەیۆ، (خەردەل یام موستارد)
یۆ بێ جە شیمیایەکەی کە فرەو یاگا کوردەسانی شانانش ،ھەرپاسە وەرەکا جەنگیچەنە بەکارش ئاردەن،جۆرەکا تەرو چەکی
شیمیایی مەنەیشاوە دلێ ژیوگەینەو دلێ جەسەو بەشەرینە فرە کەما
،چن سەعاتێوە مەخواینۆ.
تا ئیسایچ خەڵکو ئی دەگایا ناڵەشا مێ دەسو ھەورگەو
وەرکەوتەیشا بە چەکی کیمیایی، چنن نەوەشیشا دلێنە پەیدا بیەن ( قۆزەو کفەو ھەوکەردەو شۆشێ و ھەناسەتەنگی، نەوەشی
ڕێلەخۆی وچەم ئێشەو کۆر بیەیو نەوەشی پۆسی،شێرپەنجە ) و گلەێیچ کەرا ھەکە پێسە پنەوازی و ئەوەجەی
حکومەتی وەنە نەپەرسێنیوە پەی چارەسەرو نەوەشیکاشا، بە پاو راپۆرتە هەوالەکا
"98 کەسیشا توشو سەرەتانو ونێ بیێنێ، 20 کەسێ سەرەتان و ڕێلەخۆی،
40 ژەنی لەمەشاو وستێنەو زاڕۆڵەکەشا مەردەن".
دەگاو "نسار دیرە"ی نزیکەو زەردەی سەربە شارو گیلان غەربی، ھەر ئا ڕوە
کەوتە وەرو شیمیاوارنیوە و دە بۆمبیش دریا
وەنەو ھەزار کەسیش چنە شەھیدێ بیێ،
ژیوگاو دەگا کیشا دلێنە شیەوە نەوەشیچ
سەرەش کەردەن ئەو باقی خەڵکەکەی.
دەگاو "شامار دیرە"یچ کیمیاوارانە کریا
کەسەربە شار و گیلان غەربی، دەگاو "شیخ سلە"ی سەر بە سەلاسو باوەجانی و دەگاو
"دودان"ی سەر بە شارو پاوەی، دەگاو "باوەجانی"سەربە شارو
دالاهۆی،چا ڕۆنە گرد کیمیاوارانی کریێ.
سەروبەندو جەنگو
ئێراق و ئێرانینە چنی گەرم بیەی جەنگەکەی ھەردوی لا گەرشێلو پەیمان نامە جەھانیەکا
کەرێنێ ،پەیماننامەو پاریزنای خەڵکی مەدەنی و لاشەڕی جە ململانێ و جەنگە کانە
بەینو دووێ وەلاتانە یام زیاتەری، یانی قەدەغەن خەڵکی مەدەنی دلێ شارو دەگاکا
بۆمواران کریۆ، وەلێم ئیدێ کەردشا، شۆنەو ئانەیچەرە ڕژێم و ئیراقی چەکی کۆکوش و کیمیایش شانا ئەو خەڵکو
شارو دەگاکا ئێرانی و کوردەسانی،ھەڵبەت ئیتر مەلو شۆنەو نونگەو بەکار ئاوردەو چەکی
کیمیایی جە لاو ڕژێمو ئیراقیەوە چون پووە
مدۆە پەی سایسەتی و پەرژەوەندی دەولەتە
زلەکا.
ئی هێرشە کیمیاییە هاموەخت بێ چەنی هەڵمەتەو یۆ جەهیزە
ئۆپۆزسیونەکا ئیرانی بەنامی مرسادی دژو
کۆمارو ئیسلامی ، ئیتر خەڵک سەرش وەنە شیویا بی نەزانینی سەرچەمەو بۆموارانەکەی
کامە وەلاتا.
دەگاو زەردەی جە مەنتەقەو داڵەھۆی، بە ئاین یارسانینی و
بە ھەورامی و کەڵھوڕی قسێ مکەرا،مەزارگەو باوا یادگاری ئینا چاگە و لاو
یارسانەکاوە بە یاگێوە پیرۆزە نریۆرە.
یاد کەردەیۆ کیمیاوارانو دەگاو زەردەی پێسە پنەوازی
نەبیەن، گرنگیش نەدریان پنە،چ دلێ دەوڵەتو ئیرانینەو چ دلێ حکومەتو ھەریم و
کوردسانینە،نونگەکەیچ دیار کە چێشا.
چی یادەنە دەس
گیرمێ سینەماوە پەی ئاخەڵکە بێتاوانەیە کە بە ناھەق بە گازو شیمیایی خنیکێ و
گیانشا بەرشی، و ئەرکو سەروشانەیمانە پێسە و ئینسانەتی و ھام زوانو ھام وەڵاتی
یادشا کەرمێ تا کەمێ جە ئێش و زامەکاشا
کەم بۆوە.
نا پەی جەنگی
بەڵێ پەی ئاشتی و پێوەرە ژیوای
د.ناجح گوڵپی...ھۆرسوڕیاو جینۆسایدی ھەورامان 22/7/2017
