جمور

جمور:

جمور یان جمهور ئێلێ تەرێنێ جە گۆران زوانەکا بەزوانی هەورامی (ماچۆ) قسێ مکەرا، نیشتگاشا کەوتەن سەرنیشتو وەرکەوتو ناوچەو کولیایی، لای سەریشا قرەوە و وەرکەوتۆ هەمەدان،  پانیشتۆ  ئەسەد ئابادو کولیایی و وەرنیشتۆ  ناوچەو کولیایین، شۆنەو ئانەیچەرە  جمورەکێ یاوێنێرە  قەراخو ڕووبارو دیجلە ی جە موسلۆ هەتا کەرکوک و خانەقی، پژگیاو وەلا بینێوە ،تائیسەیچ مەنینی، بە نونگەو تیکەڵێشا و نزیکیشا چنی عەرەبی،هەم زوانەکەشاو هەم کەلتورشا ویرشا شیەنۆ و تاویێنێ، وەلێم جمورەکێ لاو خانەقیو باقوبەی  تائیسایچ دلێ وێشانە بە زوانو ئەدایی  ماچۆ قسێ  مکەرا هەڵبەت خەڵکی پیرو بە تەمەنەکێشا  پی زوانیە قسێ مکەرا وەلێم زاڕۆڵەو گەنجەکێ ڤیرشا شیەنۆ قسێش پنە نمەکەرا ، جمورەکێ دیمو ئیرانی بە زوانی کەلهوڕی قسێ کەرا، جمورەکۍ ئیسلامېنێ و پەیڕەو مەزهەبو شێعەی دوانزەیی کەرا.

 جمور سەر بە ئیل و باجەلانی حساب کریان،  چون زەمانێ چنی باجەلانەکا  ناوچەو زەهاوی هەتا هەمەدان گەرمیان و کوێستانشا کەردەن، هەرپاسە سەروەختو دەسەلاتو باجەلانەکا  جمورەکێ هامکارێشا بینێو سەروازیشا بێێنێ جەمەرزو کرماشانی و زەهاوینە،پاریزوانی میرەکاشا بیێنێ، هەڵبەت بە نونگەو زوانیوە کەوتێنێ یۆ و وێشا بەیەک نەژاد زانان.

 دماو شکستو ئەمارەتو باجەلانەکا ،جمورەکێ چنی باجەلانەکا جیا بیێ،چون هیچ زەمینو زاریوەشا نەبێ هەتا نیشتە جا بانە،ئیسایچ بازیوەشا بە حەیواندری ژیوا جە دامنەو کەشەکا  (ئالمە قلاقی  جە ئەسەدئاباد تا مەهران و دهلران) کۆچ و ڕەو کەرا.

ئیلو جموری جە پەنج تایفێ دروس بیەن  (زولە،شاوەیسی،عەبدەلی، گۆمەیی،چراغی)،  هۆزو زۆلەی تائیسایچ جە ئیرانەنە  خەریکو گەرمیانو کویسان کەردەینێ،هامنینە ملا مەهرانو دهلران و زمسانێنە ملا کویسانو زۆلەی پاینو سنغر کولیایی،  ئەسڵشا گێڵناوە پەی شارەزوری،  زور زورلە زولە، کە بە وەشەویسی نامەکیشا گولانێ کەردێنیوە ، چنی زەنگنەکا  کۆچشا کەردەن پەی لاو کرماشانی، ئیسا بە زۆلە زەنگنە مشناسیا.

سەرنجە دەیدێ،،ئی گرد گۆران زوانی ( هەورامی و ماچۆ ) زوانی گردو کوردەسانیرە پژگیێنی،  پەرسێوە قوتە بۆوە ماچۆ موسڵۆهەتا  هەمەدان،پی زوانیە گۆشا کەردەن زەمانیوە هەتا ئیسەیج بنجو ڕێخەش مەنەن؟!!!

من  جە ژیوایمەنە جاریوەشا توشو کەسێ بیەنا وێش واتش جمورەنا،وەختیوەنە منو کەسێ تەر بەھەورامی قسێ کەرینمی،ئادیچ نزیکما بێ،دماو کوچێ ئاما لامۆ  واتش من چی زوانو شمە  یاۋونە، واتم بەراستا،تۆی گەرمیانی چنی یاۋینە؟ ،واتش من جمورەنا خەڵکو دەورو خانەقینا، ئەدام و تاتەم پیسەو شمە قسێ مکەران یانەنە، وەلێم من نمەتاۋو پێسە قسێ کەرو  وەلێ یاۋونە.

د.ناجح گوڵپی /ھەورامان 20/7/2017

30 کۆپڕی

سەرچەمە:

http://amir-hosein-zangeneh-manesh.mihanblog.com/post/355