تا کەی...
ڕەحمەت تاتەیتا ڕوٙو زوانو ئەڎاینە وردیٛ بیدیٛوە و ویریٛ
بکەردێ.
زمانی دایک= زوانو ئەڎای
لغە الام=زوانو ئەڎای
Mother language =زوانو
ئەڎای
یام ڕۆژی زمانی دایک= ڕوٙو زوانو ئەڎای (ئی دەسەواتیٛ
تەرکیبێوی ئزافین، یانی یەریٛ نامیٛ وزیێنیٛ سەرو یوٙی).
زوانو ئینگلیزیچنە دویٛ نامیٛ وزیێنیٛ سەرو یوٙی (mother)، (language). زوانو
عەرەبیچ هەرپاسە (لغە) چەنی (الام)، هەردوی نامیٛنیٛ. جە هەردوی زوانەکەنە عەرەبی
و ئینگلیزی ئی تەرکیبە بەبیٛ یاردی هیچ چیٛوێ وزیانیٛ سەرو یوٙی.
وەلێم زوانو کوردینە بە یاردی (ی) دویٛ نامیٛ مدریانیٛ پاڵو
یوٙی. زمان+ی+دایک.
زوانو هەورامینە بە یاردی (و) مەوزیانی پاڵو یوٙی. زوان+و+ئەڎا+ی.
هەڵبەت هەورامینە (ی) منیشوٙ واتیٛ دووەمیٛوە هەمان ماناو (واو)ەکەیش هەنە. ئینە
دەسورو زوانەکەیما پاسە ماچوٙ.
زوانو فارسینە بەیاردی (کەسرە)ی مدریانیٛ پاڵو یوٙی (زبان
مادر).
دەی منی هەورامی چی منیشو تەرکیبی وەسفیوە پەی وەشکەردەی ئی
دەسەواتەیە، جەکاتێنە فرەو زوانەکانەنە بە تەرکیبی ئیزافی وەششا کەردەن و ئیٛمەیچ
متاومیٛ پاسە وەششبکەرمیٛ.
ئی تەرکیبە وەسفیە
پیٛسنە فەرز مدرابوٙ و بلی سنەتەکەی بکەری و واز جە فەرزەکەی باری. (زوانی ئەڎایی)
تەرکیبێ وەسفین پەی سیفەی نەسەبی، کە فرەو جاری پەی نسبەت دای نامێوە بە یاگەکیٛش
بەکار مەیوٙ.
با سەرنجە
بڎەیمیٛ.
ئایا (زمانی دایک) هەمسانەن چەنی (زوانی ئەڎایی)؟ بیٛ گمان
نە. زوانی ئەڎایی هوٙرگیٛڵنای سەقەتی زبان مادری فارسین هەکە بە شیٛوەو سیفەی
نەسبی وەشکریان. سەرنجە بدەیدیٛ کە ماچی (زوانو ئەڎای) ڕیٛک یەکسانەن چەنی (زمانی
دایک) ی کوردی کە هەردوی تەرکیب ئیزافین (وستەیسەر) یانی دویٛ نامیٛ مدەی پاڵو
یووٙی، کوردینە بە (ی) مەدریانیٛ پاڵو یوٙی، هەورامینە بە (و) مەدریانیٛ پاڵو
یوٙی. زوانی ئەڎایی هەمسانەن چەنی زوانی دایکیی و زبان مادری کە فارسینە
بەکارمەیوٙنە.
ئیٛمە کاتێنە متاومیٛ بواچمیٛ (زوانی ئەڎایی)، کە تەرکیبی
وەسپی بوٙ، واتیٛ دووەمە وەسپو واتیٛ یوەمیٛ بکەروٙ. ئایا واتیٛ (ئەدا)ی وەسپەن،
نەخەیر وەسپ نیەن، گیٛرە نامیٛنە و دریێنە پاڵو نامیٛ (زوان)ی. وەلێم بە زوری
زورداری کەردیٛنەما بە سیفەتی نەسبی.
چیٛوێ تەریچما هەن مەشوٙ ڕوٙشنش بکەرمیٛوە (زوانو ئەڎای یام
زوانو ئەڎیٛ)، ئی دووە هەردوی بەکارمەیانیٛ سەرو زوانو هەورامیەکاوە، وەلێم (زوانو
ئەڎای) دەسورین چون ملچیٛرو دەسورو تەرکیب ئیزافین، پسەو (یانەو خوڎای، یانە+و+خوڎا+ی)،
(دەسو خەیری، دەس+خەیر+ی).
ئایا زوانی ئەڎایی متابقەن چەنی زوانی تاتەیی؟ گردما مزانمیٛ زوان جە ئەڎاو تاتەیمان مسمیٛش.
تا ئیسە کەسی نەژنیەن بواچان زوانی تاتەیی، پاسەبوٙ ناکڵوٙکارەن بواچی زوانی
ئەڎایی. دەی براکام ئتر وازباردیٛ جە هەڵەی. ئی دووەنامیٛ درێنیٛ سەرو یوٙی زوانو
ئیٛمەنە بە (واو) کریانیٛ، زوانو ئەڎای، زوانو تاتەی نەک زوانی ئەڎایی و زوانی
تاتەیی. زوۆن ئینەم واتەن. چون وەشکەردەی واتیٛ (واتسازی) یام دەسەواتیٛ مەشوٙ
بەپاو قاعدەکاو زوانەکەو ویٛت بانیٛ نەک قاعدەو زوانێ تەری. یام بەکارئاوردەی ڕا
ڕاسەکیٛ ڕاستەرەن تا ڕا پیٛچاو پیٛچەکیٛ.
ناجح گوڵپی 21/2/2024
