بەیانی و سەحبێ کامیشا بەکار بارمیٛ؟
بڕێ جاریٛ مشتو مڕ پەیڎا بونە بەینو
هەورامیەکانە و لوٙقەتیٛ مگیرا ئەو یوترینی کە بەیانی هەورامی نیاو سەحبێ
هەورامین، ئەڵبەت بڕیٛوەشا جە نەزانی و
بەڵەد نەبیەی ویەردەو زوانی هەورامی ئی کەلیمیٛ مدا پاڵو زوانی کوردی، نەک هەر ئی
کەلیمیٛ گیٛرە من فرەم ژنیەن دەمو بڕێ نە شارەزایاو نابەڵەڎاوە کە ماچا فڵان
کەلیمیٛ هەورامیە نیەنە، منیچ ماچو بڕێ کەلیمیٛ گردما هامبەشیٛنمیٛ چونکاتەی گردما جە یەک خانەوادەی خیٛزانینمیٛ،
مەسەلەن کەلیمیٛ فەرهەنگی کە واتێوە ئاویستاییەنە، زیرەک، چەقوە، کە گردو زوانە
ئاریەکا بەکارشا بەرا. یانی مڵکو گردیمانە چونکاتەی گردما زوانەکەما ئاریاین.
ئیسا مەیمێوە سەرو واتیٛ "بەیانی"
کە بڕیٛ کەسیٛ بە لۆقەتۆ ماچا هەورامی نیا منیچ بە دۆکیومینت و بەڵگە سەلەمنوش کە
هەورامین، چونکاتە هەورامی وەڵیٛ یەرسەدو چل ساڵا چیٛوەڵی بەکار ئاردێنە، ئانا
شیٛعرە نامییەکیٛ مەلا مسەفا بیٛسارانی مارمێوە پیٛسە بەڵگێوە زینندەی وزمیٛش وەرو
چەماتا، وەختارێنە سەحبیٛ واتێوە عەرەبیەنە و لایڎیٛنە کەوتیٛنە دلیٛ زوانی
هەورامی.
زوانی هەورامی بە نونگەو نەبیەی
نویستەی سەڎان واتیٛش چەنە تەریٛ بینیٛ و لوێنیٛ یام بەردیٛنیٛشا دلیٛ زوانی کوردی
بەکارشا مارانە، ئتر بە ویٛما لایڎیٛ بیێنیٛ مەشناسمیٛشاوە، وەلێم ئەگەر کەمیٛو
گیٛڵمیٛ سەرچەمە ویەرینەکارەو تەماشەو دیوانو شاعیرەکاما بکەرمیٛ سەرنجەشا دەیمیٛ مزانمیٛ کە زوانی هەورامی وەڵیٛ
زیاتەر جە هەزار ساڵانە بەڵگەی زیندەش هەن کە ساحیب و نویستەی بیەن، تاومیٛ کەڵک
چا نویستا هورگیٛرمیٛ پسەو سەرچەمەی باوڕپەنەکریای، شوٙنیشەرە زوانی کوردی سەڎ
ساڵیٛن پەنەش منویسیو، ئیٛمە ئەگەر گەرەکما بوٙ زوانەکەیما ژوژنمێ و نازمیٛ دلیٛنە
بشۆ، مەشوٙم وێما بە زانیاری دروس و باوڕپەنەکریا دەمەزەردکەرمیٛوە.
بیٛسارانی فەرماووٙ:
جە بەیانەوە، جە بەیانەوە حاڵیٛ پیٛم یاوان جە بەیانەوە
خاڵێ دیم جە بەین دوو بەیانەوە مەدرەوشوٙ چوون نەجم جە بەیانەوە
حەیان لوول وەردەن وە بەیانەوە
وە بان بەیاندا مەشنیانەوە
حەکاکان دەور گشت بەیانەوە
کیٛ دیەن مەغریب جە بەیانەوە
هەرتا مستەفا سەرمەنیانەوە هەر ها بە حەسرەت ئەوبەیانەوە
چی باقە شیٛعرەنە چوار جار"
بەیان" بەیانی بەکار ئامان، ڕەنگم سور کەردەن، چوار جار بەیان کە کوٙ و " بەی"
بەی+ان= بەیان، جارێوەیج بە ماناو بەیدیٛوە ، بەیاوە، بەیانەوە ئامان. دەی ئەگەر
بەیانی واتێوە هەورامیە نەبوٙ چەنی بیسارانی چوار جار جە باقە شیٛعرێوەنە بەکارش
بەروٙ.
د.ناجح گولپی 30/11/18
