دانەدوەو گەرمڵەینە و کەشکەک

دانەدوە (دۆینە)-گەرمڵەینە-کەشکەک:

دانەدوە چاشتێ کوردەواریەنە  زمسانێنە وریۆ و هامن و پایزەنە سازەکریۆ،پەی ئانەی بزانمێ چنی ئامادەێ کریۆ فەرماودێ با پێوەرە بدیەیمێ:

دانەدوە جەهەورامان فەرقش هەن چنی دانەدوە و کوردەواری وەختەکارێ کە ئامدەو سازەکریۆ. جە ناوچە کوردەواریەکەنە دماو ئانەی کە دۆ جوان ڕێکو پێک جە دەفرێ پاکەنە هەس کریۆە کە ڕۆژانە دۆی تازەش کریۆ سەر و مەکیش کریا بەپاو ویش وەرو ئانەی میکرۆب هۆرنارۆ دماتەر ڕۆژانە دۆکە هەس بۆوەو نیشۆ و ئاوەزەردەکێ سەریش گێری لابەری،،ئیتر پی جۆرە دۆ ی جوان و هەسما دەسگنۆ ئینجا گەنمێ پاکێ گریناو کەراش ساوەر دماو ئانەی هاڕیاو پاک کریا ئامدەبۆ،،وەختەکارێ دۆکەی مارا دلێ قابلەمێ یان چن قابلەمێ زلینە گرینا سەرو ئایرێ یەواشیۆ تا دۆکە مێوە ما (ما) مارمێشۆ ما..مەبەس جە  ما  ی یانی تا پلەو 60 سەدی بەرەو سەری  نمازا گریۆ قوڵ بدۆ تا نەپڕوسقیۆ،وە پاستیریزە بۆ وەختو گرینای دۆکەی تامێوە ما مشٶم سەرە مڕە دۆکەی تێک دەیمێ بە چەمچێ دارین  گەورە تاکو بەشێوێ جوان گەرم بۆ بەیەکسانی ئینجا  کەدۆکە گەرمبی وئاماوە  ما  گێراشەرە سەروئایرەکەیۆ  یان ئایرەکەی کوشناوە ئیتر ساوەرەکەش کەرانە و مەکیش کەراو جوان تێکش مدا ملو یۆیرە سەرش منیاوە تا جوان سەردە بۆوە دماتەر مارا کەراش  سەرە  و منیاشۆ سەرو چێوێ پاکیوە تا چن ڕوێ وشکە بۆ ئیتر هۆرش گێرا پەی زماسانو پایزی وەختو سەردای وەراش.

هەرپاسە زەمانو زوی دوێنێ جەناوجە کوردەواریەکانە بەشێوێ قیزەون ئامدەکریێ دلێ زەمینینە جالێ هۆرکەنێنیو جوان ناوێنیش  سواخش دێنێ ئینجا دانەدوەکیش کەرێنێنە وبەقاجێ شێلێنێش تا تێکەلەبۆ و  سەرش نێنێ تاچن ڕوێ پەی ئانەی تشیێ و ئینجا کەرینێش سەلک و وشکە بێ ،بەلام ئیسە باوش نەمەن پی جۆرە ..

بەلام جەهەورامان  بەساوەر دانەدوە مەکەرا  مارا گەنمێ پاکێ  هاڕا وکەرا وڵۆشە  ئینجا دۆی هەسو هۆڵ پاک دلێ قابلەمەی گەورەینە گرینا تامێوە ما ئینجا سەروئایریوە لاش بەرا و وڵۆشەکیش کەرانە چنی مەککا  تاسەردەبۆوە دماتەەر سەرو پوینەیەۆ یان گەلا هەنجیریوە کەراش سەێ  منیاشۆ تاوشکە بۆوە تامو بۆش پاگەلاو پوینەیە وەشبۆ،

ئیسە دانەدوە ئامدەو سازە پەی واردەی هەنەما،،بەچن شێوێ وریۆ،جەکوردەواریەن فرەتەر جەشارەزوورو گەرمیان بە شێوە ودۆینە خوساوی وەراش هەروەخت ئارەزوشابۆ کەمێ سەرە دۆینێ مارا کەرا دلێ ئاوێ گەرمێ تێکش مدا جوان تاویۆوە هۆرش قۆڕناوە، بەلام من بزانو جەهەورامان پی جۆرە مەوەرمێش جونکە وڵۆشەکێ کەمێ قورسەنە جە ساوەری وەختو واردەینە،  شێوە باوەکەش جەهەورامان  پێسە جاشتێ نریۆ سەر وەختو ڕۆ هەورو هەلاو واران و وەروێ کە هەوا فرە سەردبۆ ماجا ئارۆ ڕۆ داندوێ و شەلەمینێن،،چن سەرە  دانەدوێ کەرا دلێ قابلەمێو چنی ئاوێ منیاش سەروئایری تا جوان گریۆ  ئیتر مارا کەراش دەوری و وەراش کە فرە گەرمەو مزرەنە  پەی گەرم کەردەیۆ سینەوی گڵوێ فرە خاسەنە و حەکیمەنە ،بەعزێ خەلکیچ مارا کەمێ کەرێ یان ڕوەنی وێمانە قرچناوەو کەرا ملشەرە پەی ئانەی لەزەتیە بۆ..هەرپاسە بەشێوێ تەر تاومێ داندوە وەرمێ کە پەنەش ماچا( گونین وڕوەن)یانی دماو ئانەی کە داندوەکێ جوان گریا بەگەرمی کەراش قاپی و هەرکەس بەشو وێش کەمێ ڕوەنی وێمانە وزا دلێش تا چنیش تاویوە ئیتر پێوەرە وەراش

دۆخەوا:

دۆخەوا چاشتێ تەرەنە دماو دانەدوێ پەیدابێنە وەختێ کەبرنج سەرش هۆردان.مارا دۆی پاکو هەس  گرینا چنی برنجی منیشا سەر  تا خاس گریۆ،تاوی چن جۆرە گیاوێ کویسانەکاش کەرینە پەی ئانەی تام لەزەتش وەشتەر بۆ(کەرەس.پسڵ) 

گەرمڵەینە(گەنمەکوتاو):

چاشتەو گەرمڵەینێ  یوەنە جەچاشتە زمسانیەکا کە  دلێ هەورامانینە باوەنە و فرە وەرمێش،مارمێ گەنمێ جوانێ و خاسێ هۆرچنمێ  دمایی پاکێشا کەرمیو شۆرمێشاوە ،دماو وشکبیەی کەمێ تەڕێشا کەرمێ،،یانی کوچێ فیسنمێشا و دلێ دۆلێنە کۆمێشا تا  تۆکڵ و گەنمەکا لامشۆ، دمایی وەرو وایۆ تۆكلەکەی مدەیمێ وارە،ئیترە گەنمێ ناسکەی بێ تۆکڵەما دەسگنۆ(ئەوسا گرد دەگێوە چندین دۆڵ ێش چنە بینێ پەی هەرمان وکارو زیندەگی  بەکار ئامێنێ...دۆڵە جەتەوەنێ وەش کریۆ کەسێ شارەزا جەبوارو نەقاڕی یانی تەوەنتاش  متاوێ ئی جۆرە هەرمانا کەرۆ،چالێ کەرا دلێ تەوەنەکێ بەچەکوشی تایبەتو تەوەن چنیەیۆ ،هەرپاسە دەسە دۆڵ ێچ تاشا.) ئینجا هەروەخت ڕۆ سەردای بۆ زمسانێنە چاشتەو گەرمڵینێ منیا سەر گەنمە کۆیا کا چنی نوەیا تێکەڵ کەرا ئاو مەکش کەرا منیاش سەرو ئایری تا خاس گریۆ تڵیسیۆوە و ڕینگی مدۆوە دماتەر نوشو گیانیش کەرمێ،ئیسە تەنانەت گەنمە کۆیا ما جەتورکیاوە پەی مێ وێما تاقەت و هەرمان کردەیو گەنم کوایما نەمەنەن.

کەشکەک:

کەشکەک چاشتێ تەر کە جەدێڕ زەمانۆ دلێ هەورامانینەو کوردەوارینە دروسەکریێنە باوەبیێنە، کەشکەک بەسەرەو پا(کەلەو پاجە) کەلەو پا  چنی گەنمە کۆیایا وەشي کریۆ.دماو ئانەی کە جوان سەرەوپاکەما  پاک وتەمیز کەرد  منیەمێش سەروئایری تیژی تاخاس گریۆ چنی گەنمە کۆیاکا،ئیتر کارێش سەرمێ جوان هەردوی پێوەرە گریا و ئاو ڕینگو هەردوی پیوەرە تێکەڵ بۆ تامو لەزەتێ تایبەتیش هەن هەلبەت کەشکەک مشۆ ئایرێ خاسو تیژ وبەقوەتش بۆ تاجوان گریۆ وەختێ فرەیچ بەرۆ، پۆکای مەسلێ هەنە دلێمانە ماچۆ (لەبێ خەبەران کەشکەک سەڵاوات) یانی ئی هەرمانێ وەختو تەقەلای فرەش گەرکا تا جۆرە بۆ وسەرگێرۆ،،ئیتر هەرکەس ئاگادارا نەبۆ پاسەش پەنە ماچا،کەشکەک پەی بۆنەو داوەتەکا دروس کریان و کۆمەڵێ خەلکی فرە بەشادرو واردەکەی بیەن،بەلام ئیسە ڕەنگە نیمە نەوەی تازەی نەزانۆ کەشکەک چێشا و ئیمەیچ دەیان ساڵێن نەواردەنما.

دذانە رۆ(گەنم ونوەی):

ددانەڕۆ چاشتێنە وەختو ددان زیاو زاڕۆڵینە سازەکریۆ بیەن بە کەلتور هەەروەختێ زارۆلەکەما ددانێش مزیا ئی چاشتێ نریۆ سەر وئینجا پێسە خەیرێ بەخشناشۆ ملو بەروهامسایرە پەی ئانەی ددانێ زاڕۆلەکەی بە سلامەت و بێ ئێش ئازار بزیا ددانەڕۆ جە گەنمێ و نوەی دروسەکریۆ هەلبەت گەنمێ ساقێ  نەکۆیێ ،گەنم ونوەیەکی پێوەرە شۆرمێ  ڕیزەچن کریا ئینجا ئاو مەکشا کەرمێ دمایی دلێ قابلەمێ گەورەینە ڕوەن وپیاز قرچنمێ و گەنمە نوەیە کەش کەرمێنە و بە ئەندازەو وێش ئاویش کەرمێنە  ئینجا هەزبێ ش کەرمێ پەی ئانە تامو بۆش وەش کەرۆ،تاگریۆ