چەنی نیشانیٛ
نەوەشی کروٙنای جە ئنفلونزای جیامەکەریوە؟
بەپاو
سەرئەژمارەکانو سازمانو تەندروسی جەهانی، ئا کەسیٛ کە بە نونگەو نەوەشی کروٙنای
مەردیٛنیٛ یاوێ شش هەزاریٛ سەرانسەرو گردو جەهانینە، چەنی زیاتەر وەڵاوبیەیو
نەوەشیەکەی جە وەڵاتانو سەرزەمینینە. هەمان سازمان ئی نەوەشیشە بە نەوەشیێ هەمەگیر(گردگیر)
نیانرە کە خەریکەن گردو سەرزەمینی وەڵاتانو دنیای بگیٛروٙرە، فەرماودیٛ چەنی
سەرنجەو پەیلوای پزیشکەکانو دنیای سەرو نیشانەکانو ئینفلونزای چەنی کروٙنای.
ئەنفلونزا: سەرەکی
تەرین نیشانیٛو ئەنفلونزای: یاو، هەستکەردی بەمانیای، ئیش و جەمامی ماساوڵەکانو
لاشەی، شونیەرە لوتەو دەم و گڵوی سوریٛ مەبانوە، سوٙڵیاوە، گڵویٛزت پەی قوت
نمەدریوٙ، ئاوی و چڵم مەیانیٛ لوتەرە، لوتە مەگیریوٙنەو هەناسەت پەی نمەدریوٙ. ئی
نیشانیٛ ئەنفلونزایە ڕیٛک پیٛسەنیٛ هنیٛو هەڵامەتی، یام سەردای، سەردا واردەی، کە
وەرزو سەرداو سڵوٙوەینە توشیٛش مەبیمیٛ، وەلێم نیشانەکیٛو ئەنفلونزای کەمێوە
سەختتەر و تیژتەریٛنیٛ. هەرپاسە نیشانیٛ
نەوەشیەکەی تایبە هەنیٛ تەکو سەریو کوٙئەندامو هەناسینە، دەم و لوت و گڵوینە. چەنی ئانەیچ ئەوەپەڕەکەش پەی ماوەو دویٛ
هەفتان، چواردە ڕویٛ دریٛژە مەکیٛشانیٛ و ئانزانەکە وەش مەبوٙوە.
کروٙنا:
کریٛڵی تەرین جیاوازی کروٙنای چەنی ئنفلونزای، ئانەن کە نەوەشی کروٙنای یەکسەر
هەڵمەتە ئەو لای واری کوٙئەندامو هەناسەی مەڎوٙنە، یانی وەزوٙرە پەی شوٙشیٛ و
مەبوٙنە بایسو تەنگە نەفەسی، قوٙزەی وشک. سەرنجەو پزیشکان سەرو کروٙنای ئانە بیەن
کە کەمتەرین کەسی توشبیە، دەم و گڵوی و لوتەش سوریٛ مباوە، کەمتەرین ئاوی و چڵم
لوتەنە مەیوٙنە وار.
وەلێم
نیشانەکیٛو تەریٛ ئەو یوٙی مشانیٛ، پیٛسەو: یاو، مانیای، جەمامی و ئیٛش و
ماساوڵەکانو لاشەی، چەنی ئانەیچ هیچ حاڵەتێوی لەملوای و گیٛجیای دلیٛو نەوەشەکانو
کروٙناینە توٙمار نەکریان. دماجار پزیشکەکیٛ مەواچان ناڕەحەتەن ئەشناسای و
جیاکەردیوە میانو نەوەشی کروٙنای و ئەنفلونزاینە، مەرگەتەی تاقیگەنەو ئەزمون
ئەشناسای پەی ڤایروسکەی یەکلایش بکەروٙوە.
واتیٛ
کریٛڵییٛ: key words
سازمان:
واتیٛوە هەورامیەنە، چون جە چەمەو سازنای دروسەش مەکەرمیٛ، ساز ڕیٛخەو چەمەو
سازنای(ساز+ مان)= سازمان، چندە نامێوە تەریٛما هەن زوانو هەورامینە ئەپی ڕاو
وەشیٛ بینیٛ( نیشت+ مان= نیشتمان، مدار+ مان= مدرامان، زای+ مان = زایمان، کە جە
چەمەو (نیشتەی، مدرای، زای) دروسیٛ مەکریانیٛ.
ئەنفلونزا: influenzaنەوەشیێوە ڤایروسین کە
وەرزو سەرداینە تەشەنە مسانوٙ و وەڵاو مەبوٙوە توشو ئانزانی و ئاژەڵی و پەلەوەری
فرێوە جە گیاندەرکانو سەرزەمینی مەبوٙنە.
هەڵامەت:
سەردا واردەی جە وەرزو سەرداینە
کروٙنا:corona virus نەوەشیوە ڤایروسین، توشو فروە گیاندارەکان
مەبوٙنە، ئانزان، ئاژەڵ پەلەوەر، تا میاووٙ شەمشەلەکورە.
هەمەگیر:
گردگیر: pandamic
جەخوای گەورەی
داواکارەنان کە گردکسی پاریٛزنوٙ چی دەردیٛ
